Kada bi tridesete noći viđenje mlađaka bilo spriječeno oblacima upotpunio bi šaban sa trideset dana, a zatim bi zapostio. Ne bi zapaštao trideseti dan šabana kada je noć uoči njega bila oblačna, niti bi to naređivao, već bi naredio da se upotpuni šaban sa trideset dana ako je oblačno i tako bi uvijek postupao. To je njegova praksa i naredba. Sve to nije u oprečnosti s njegovom izjavom:
فإنْ أُغْمى عَلَيْكُم، فاقْدُرُوا لَهُ"Ako vas oblaci spriječe da vidite mlađak, onda računajte!"(Buhari,4/102, 104) Riječ kader koja je spomenuta u prethodnom hadisu upravo znači određeno računanje. Njome se aludira na upotpunjenje kao što se kaže: فَأَكْمِلُوا العِدَّة "Upotpunite određen broj dana." Pod upotpunjenjem misli se na upotpunjenje mjeseca čija je noć bila oblačna i nije bilo moguće u njoj vidjeti mlađak. To se potvrđuje u vjerodostojnom hadisu koji prenosi Buhari:
فَأَكْمِلُوا العِدَّة عِدَّةَ شَعْبَان
"Upotpunite potreban broj dana mjeseca šabana!"( Buhari,4/106)
Također je Poslanik,sallallahu alejhi ve sellem, rekao:
لا تَصُومُوا حَتَّى تَرَوْه، ولا تُفْطِرُوا حَتَّى تَرَوْه، فإنْ أُغْمى عَلَيْكُم، فاقْدُرُوا لَهُ
"Nemojte postiti niti mrsiti sve dok ga ne vidite (mlađak), a ako vas oblačnost spriječi da ga vidite onda upotpunite dane mjeseci (šabana ili ramazana)!"( Malik (1/287) ) Mjesec koji je naređeno upotpuniti jeste mjesec u kojem bude oblačnosti, tj. kod početka posta i njegova završetka. Još je jasniji od spomenutog hadisa hadis u kojem stoji:
الشَّهْرُ تِسْعَةٌ وعِشْرون، فلا تَصُومُوا حَتَّْى تَرَوه، فإنْ غُمَّ عليكم فأَكْمِلُوا العِدَّة"Mjesec ima dvadeset i devet dana. Nemojte postiti sve dok ne vidite mlađak. Ako vas oblačnost spriječi da ga vidite, onda upotpunite!" Buhari (4/104,105) Po formi hadis se odnosi na početak mjeseca, a po svom značenju na završetak. Zato nije dozvoljeno zanemariti ono na što upućuje njegova forma, a uvažiti njegovo značenje. Također, Poslanik,sallallahu alejhi ve sellem, kaže:
الشَّهْرُ ثَلاثون، والشَّهْرُ تِسْعَةٌ وعِشْرون، فإنْ غُمَّ عليكم فَعُدُّوا ثَلاثين"
Mjesec može imati trideset ili dvadeset i devet dana, pa ako vas oblačnost spriječi da vidite mlađak, onda upotpunite trideset dana.»
لا تَصُومُوا قَبْلَ رَمَضَانَ، صُومُوا لِرٌوْيَتِهِ، وأَفْطِروا لِرُؤيتِهِ، فإن حَالَتْ دَونَه غَمَامَةٌ فأكْمِلُوا ثلاثين
"Nemojte zapaštati prije nastanka mjeseca ramazana. Zapostite kada vidite mlađak i omrsite se kada ga vidite. Ako vas oblačnost spriječi da ga vidite, onda upotpunite trideset dana." (Tirmizi,688;Ebu Davud,2327;Nesai,4/136)
لا تَقدَّموا الشَّهْرَ حَتَّى ترَوُا الهِلال، أوْ تُكْمِلوا العِدَّة، ثُمَّ صُومُوا حَتَّى تَرَوُا الهِلاَلَ، أَوْ تُكْمِلوا العِدَّة
"Nemojte požurivati s mjesecom ramazanom sve dok ne vidite mlađak ili dok ne upotpunite dane (mjeseca šabana). Zatim postite sve dok ne vidite ponovo mlađak ili dok ne upotpunite dane (mjeseca ramazana)." (Ebu Davud,2326;Nesai,4/135-136)
Rekla je Aiša, r.a., da bi Allahov Poslanik,sallallahu alejhi ve sellem, bio oprezan prema mlađaku mjeseca šabana više nego prema mlađacima drugih mjeseci. Potom bi zapostio kada bi ga vidio. A ako bi njegovo viđenje spriječili oblaci, upotpunio bi šaban na trideset dana, pa bi nakon toga zapostio. Darekutni i Ibn Hiban smatraju ovu predaju vjerodostojnom.
Poslanik,sallallahu alejhi ve sellem, je također rekao: "Postite kada vidite mlađak i omrsite se kada ga vidite. Ako vas oblaci spriječe da ga vidite, izračunajte trideset dana." (Buhari,4/106) "Nemojte postiti sve dok ne vidite mlađak, a nemojte ni mrsiti sve dok ga ne vidite, pa ako vas oblaci spriječe da ga vidite, onda računajte!"(Buhari,4/102-104)
لا تَقَدَّمُوا رَمَضَان "Nemojte požurivati ramazan!", a u drugoj verziji stoji:
"لا تَقَدَّمُوا بَيْنَ يَدَىْ رَمَضَان بِيَومٍ، أَوْ يَوْمَيْن، إلاَّ رَجُلاً كان يَصُومَ صِيَاماً فَلْيَصُمْهُ".
"Nemojte požurivati ramazan, pa da postite prije njega jedan ili dva dana, osim ako je neko uobičajio da posti neki post, onda neka ga posti (i tada)." (Buhari,4/109)
Dokaz da se spomenuta zabrana odnosi i na dan u kojem se ne vidi mlađak zbog oblačnosti jeste hadis koji prenosi Ibn Abbas u merfu formi u kojem se kaže:
لا تَصُومُوا قَبْلَ رَمَضَانَ، صُومُوا لِرٌوْيَتِهِ، وأَفْطِروا لِرُؤيتِهِ، فإن حَالَتْ دَونَه غَمَامَةٌ فأكْمِلُوا ثلاثين
"Nemojte postiti uoči ramazana. Postite kada viditi mlađak, a i mrsite kada ga vidite, pa ako vas oblak spriječi da ga vidite, onda upotpunite trideset dana." Bilježi ga Ibn Hiban u svom Sahihu. Hadis je jasan i nedvosmislen, da se post na dan kada viđenje mlađaka spriječi oblačnost i na dan koji nije trideseti smatra postom prije ramazana.
Poslanik, s.a.v.s, je također rekao:
لا تَقَدَّمُوا الشَّهْرَ إلاَّ أَنْ تَرَوُا الهِلالَ، أَوْ تُكْمِلُوا العِدَّة، ولا تُفْطِرُوا حَتَّى تَرَوُا الهِلالَ، أَوْ تُكْمِلُوا العِدَّةَ
"Nemojte postiti prije ramazana sve dok ne vidite mlađak ili ne upotpunite trideset dana, a nemojte ni prestati s postom sve dok ne vidite mlađak ili ne upotpunite trideset dana!"
"Postite kada vidite mlađak, a i prestanite s postom kada ga vidite. Ako vam njegovo viđenje spriječi oblak, onda upotpunite trideset dana i nemojte preduhitrivati mjesec." Tirmizi je rekao da je hasen-sahih.
Nesai bilježi hadis od Junusa od Simaka od Ikrime od Ibn Abbasa u merfu formi u kojem stoji:
صُومُوا لِرُؤْيَتِهِ، وأَفْطِرُوا لِرُؤْيَتِهِ، فإنْ غُمَّ عَلَيْكُم، فَعُدُّوا ثَلاثين يَوْماً، ثُمَّ صُومُوا، ولا تَصُومُوا قَبْلَه يَوْماً، فإن حَال بَيْنَكُم وبينه سَحَابٌ، فَأَكْمِلُوا العِدَّة عِدَّةَ شَعْبَان
"Zapostite kada vidite mlađak, a i prekinite post kada ga vidite, pa ako vam oblačnost spriječi njegovo viđenje, onda izbrojite trideset dana. Nakon toga zapostite. Nemojte postiti dan prije ramazana. Pa ako vas oblaci spriječe da vidite mlađak, onda upotpunite trideset dana, trideset dana mjeseca šabana." Nesai (4/153-154)
Prenosi Simak od Ikrime, od Ibn Abbasa da su se ljudi prepirali o viđenju mlađaka mjeseca ramazana. Neki su rekli da će se on vidjeti danas, a drugi sutra. Potom je neki beduin došao Poslaniku,sallallahu alejhi ve sellem, i rekao da ga je vidio. Poslanik,sallallahu alejhi ve sellem, ga je upitao: "Vjeruješ li da nema boga osim Allaha i daje Muhammed Allahov poslanik?" "Da' ', odgovorio je. Poslanik,sallallahu alejhi ve sellem, je zatim naredio Bilalu da obavijesti narod da zaposte. Potom je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: "Postite kad vidite mlađak, a prekinite post kada ga vidite. Ako vas oblačnost spriječi da ga vidite, onda izbrojite trideset dana pa zapostite. Nemojte postiti dan prije ramazana!" Darekutni u svom Sunenu (2/157-158)
Preuzeto iz djela (زاد المعاد - ابن قيم الجوزية ) - Zadu-l-me’ad – Ibn Kajjim el-Dževzijje
