Učenjaci su dali primjer ovog ogromnog da'ije i velikog savjetnika, primjer koji apstraktno čini vidljivim. Oni su rekli:
"Kad bismo pretpostavili da postoji kralj koji proliva krv - koji ubija mnoge ljude - vrlo moćan i žestok u svom kažnjavanju, koji ima ljude sa sabljama kod svoje glave i prostrtu kožnu prostirku, sa mačeva kaplje krv, a oko tog kralja su njegove kćeri i žene. Da li i na momenat možete pomisliti da bi iko prisutan planirao da čak pokuša da uradi nešto zabranjeno sa kraljevim ženama ili kćerkama, dok je ovaj svijestan i gleda u njega?!''
Ne! Apsolutno ne! A Allahu pripadaju najuzvišeniji primjeri!
Zaista, Allah je daleko moćniji u Svom praćenju i daleko obavješteniji od tog kralja i, bez sumnje, On je daleko žešći, strožiji i strašniji u Svom kažnjavanju. Njegove granice na Njegovoj zemlji su Njegove zabrane.
Ako bi stanovnici zemlje znali da je vladar zemlje prilikom buđenja svijestan svih njihovih postupaka za vrijeme noći, oni bi spavali u strahu, ustežući se od svakog zla i grijeha, u strahu od njega.
Allah je jasno izrazio mudrost u Svom stvaranju stvorenja, a to je - da bi ih iskušao:
لِنَبْلُوَهُمْ أَيُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا
''...koji od njih će bolje postupati.'' (El-Kehf, 7)
On, također, kaže na početku sure Hud:
وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ وَكَانَ عَرْشُهُ عَلَى الْمَاءِ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا
"On je u šest dana nebesa i Zemlju stvorio - a Njegov 'Arš (Prijesto) je iznad vode bio - da bi vas iskušao koji će od vas bolje postupati."( Hud, 7)
Uzvišeni Allah nije rekao: "...koji od vas će imati više djela."
On kaže u suri el-Mulk:
الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا ۚ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْغَفُورُ
"Onaj Koji je dao smrt i život da bi iskušao koji od vas će bolje postupati. On je Silni, Onaj koji prašta." (El-Mulk, 2)
Tako ova dva ajeta jasno izražavaju namjeru iz Njegovih riječi:
وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ
"A nisam stvorio džinne ni ljude (ni zbog čeg drugog), osim da mi 'ibadet čine." (Edh-Dharijat, 56)
...jer je mudrost u stvaranju stvorenja - ovaj test koji je spomenut.
Džibril je želio da prenese čovječanstvu put do uspjeha, pa je rekao Allahovom Poslaniku, sallallahu 'alejhi we sellem: "Obavijesti me šta je ihsan."
To jest, ona stvar zbog koje su stvorena stvorenja - da bi bila kušana. Pa je on (Allahov Poslanik, sallallahu 'alejhi we sellem) objasnio da je put ihsana upravo onaj prethodno spomenuti veliki savjetnik i propovjednik.
On je odgovorio: "(Ihsan) je) da obožavaš Allaha kao da Ga vidis. Pa ako ti Njega ne vidiš - (znaj da) On tebe zaista vidi."
Tako nema stranice Qur'ana koju okrenete, a da u njoj ne nađete ovog velikog savjetnika:
وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ ۖ وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ إِذْ يَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّيَانِ عَنِ الْيَمِينِ وَعَنِ الشِّمَالِ قَعِيدٌ
''Mi stvaramo čovjeka i znamo šta mu sve duša njegova šapuće, jer Mi smo njemu bliži od vratne žile kucavice. Kad se dvojica sastanu i sjednu jedan s desne, a drugi s lijeve strane, on ne izusti ni jednu riječ, a da pored njega nije prisutan onaj koji bdije.'' (Qaaf,16)
فَلَنَقُصَّنَّ عَلَيْهِمْ بِعِلْمٍ ۖ وَمَا كُنَّا غَائِبِينَ
''I izložićemo im, pouzdano, sve što o njima znamo, jer Mi nismo odsutni bili.'' (Al-A'raf,7)
وَمَا تَكُونُ فِي شَأْنٍ وَمَا تَتْلُو مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَلَا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلَّا كُنَّا عَلَيْكُمْ شُهُودًا إِذْ تُفِيضُونَ فِيهِ ۚ وَمَا يَعْزُبُ عَنْ رَبِّكَ مِنْ مِثْقَالِ ذَرَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي السَّمَاءِ وَلَا أَصْغَرَ مِنْ ذَٰلِكَ وَلَا أَكْبَرَ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ
"Šta god ti važno činio, šta god iz Qur'ana kazivao i kakav god vi posao radili, Mi nad vama bdijemo dok god to radite. Gospodaru tvome ništa nije skriveno ni na Zemlji ni na nebu, ni koliko trun jedan. I ne postoji ništa, ni manje ni veće od toga, što nije u Knjizi jasnoj." (Yunus,61)
أَلَا إِنَّهُمْ يَثْنُونَ صُدُورَهُمْ لِيَسْتَخْفُوا مِنْهُ ۚ أَلَا حِينَ يَسْتَغْشُونَ ثِيَابَهُمْ يَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعْلِنُونَ ۚ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ
"Eto, oni grudi svoje okreću sa željom da se od Njega sakriju. A i kad se u ruho svoje umotavaju, On zna ono što skrivaju i ono što pokazuju. On, uistinu, zna šta je u prsima." (Hud, 5)
Muhammed el-Emin eš-Šenqiti
