Allah, Azze ve Dželle, je stvorio u fitri-prirodi sklonost ka tevhidu i spoznaji Gospodara kao jedinog Stvoritelja. Kao što kaže Uzvišeni:
فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا ۚ فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا ۚ لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ۚ ذَٰلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ
«Ti upravi lice svoje vjeri, kao pravi vjernik, djelu Allahovu, prema kojoj je On ljude načinio, - ne treba da se mijenja Allahova vjera, ali većina ljudi to ne zna» (Rum, 30)
وَإِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِي آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَأَشْهَدَهُمْ عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ أَلَسْتُ بِرَبِّكُمْ ۖ قَالُوا بَلَىٰ ۛ شَهِدْنَا ۛ أَنْ تَقُولُوا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّا كُنَّا عَنْ هَٰذَا غَافِلِينَ
«I kad je Gospodar tvoj iz kičmi Ademovih sinova izveo potomstvo njihovo i zatražio od njih da posvjedoče protiv sebe: "Zar Ja nisam Gospodar vaš?"- oni su odgovarali: "Jesi, mi svjedočimo" - i to zato da na sudnjem danu ne reknete: "Mi o ovome ništa nismo znali",» (Earaf, 172)
Potvrđivanje Allahova rububijjeta i okretanje ka Njemu je prirodna urođena stvar kod čovjeka. A širk je nešto strano koje dolazi s vana i uprlja tu prirodu. Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, kaže: «Svako novorođenče se rađa na fitri (ljudskoj prirodi koja vjeruje u jednog boga) pa ga roditelji požidove, pokrste ili učine vatropoklonikom.»(Buharija i Muslim). Kada bi čovjek bio ostavljen na svojoj prirodi u kojoj je stvoren on bi se okrenuo ka tevhidu i da'vi poslanika zbog koje su slati poslanici i spuštane knjige i na koju ukazuju kosmički dokazi. Međutim neispravan odgoj i nevjerničko okruženje mjenja i usmjerava novorođenče. Tako da djeca slijede svoje roditelje u zabludi i krivom putu. Allah, Azze ve Dželle, u hadisi kudsiju kaže: «Ja sam ljude stvorio kao hanefije (na tevhidu) pa su ih šejtani zaveli.» Bilježi ga Ahmed i Muslim. To jest, pa ih je naveo da obožavaju kipove i da ih uzmu za gospodare mimo Allaha tako da su pali u zabludu i postali izgubljeni te su se razjedinili pa je svaka grupa sebi uzela Gospodara kojeg obožava mimo one druge. Pošto su ostavili istinskog Gospodara onda su pali u kušnju da uzmu razna lažna božanstva. O tome Uzvišeni kaže:
فَذَٰلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمُ الْحَقُّ ۖ فَمَاذَا بَعْدَ الْحَقِّ إِلَّا الضَّلَالُ ۖ فَأَنَّىٰ تُصْرَفُونَ
«To vam je Allah, Gospodar vaš istinski! Zar poslije istine ima išta osim zablude? Pa kuda se onda odmećete?» (Junus, 32)
Zabluda nema granica i kraja, i ona je neizbježna za svakog ko se okrene od istinskog gospodara. Allah, Azze ve Dželle, kaže:
إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ ۚ أَمَرَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ ۚ ذَٰلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ
«Sud pripada jedino Allahu, a On je naredio da ibadet činite samo Njemu .To je jedino prava vjera, ali većina ljudi ne zna.» (Jusuf, 40)
Širk u rububijjetu u smislu da neko tvrdi postojanje dva ista stvoritelja sa istim svojstvima je nemoguć. Neki od mušrika vjeruju da njihova božanstva posjeduju neke moći u upravljanju svemirom. Šejtan se njima poigrava u pogledu obožavanja tih božanstava. Poigrava se sa svakim narodom shodno njihovoj pameti. Tako neke skupine poziva da obožavaju kipove iz sjećanja na mrtve čije su kipove napravili kao što je slučaj sa Nuhovim narodom. Neki su pravili kipove u liku zvijezda za koje misle da djeluju na svijet. Zato su zbog njih pravili tornjeve i bogomolje. Razilazili su se u pogledu obožavanja nebeskih tijela. Tako su neki obožavali sunce, drugi mjesec a neki druge zvijezde. Za te potrebe bi pravili tornjeve u ime zvijezda. Svaka zvijezda je imala za sebe toranj kojim su je odlikovali. Neki od njih su obožavali vatru kao što su medžusije. Neki obožavaju kravu kao što je slučaj sa hindusima. Neki obožavaju meleke a neki drveće i kamenje. Neki obožavaju kaburove i turbeta. Sve je ovo iz razloga jer oni vjeruju da ovi posjeduju neka svojstva rububijjeta. Neki od njih misle da ovi kipovi predstavljaju neke stvari od gajba. Ibnul Kajjim kaže: "Pravljenje kipova u osnovi je bilo zbog predstavljanja odsutnog ili nevidljivog božanstva. Tako da bi to svoje božanstvo pravili i predstavljali u vidu njegova lika i oblika kako bi zauzeo mjesto njegovog zamjenika. Jer opšte je poznato da niko pametan ne bi tek tako isklesao kipa od kamena ili drveta svojim rukama a da zatim povjeruje kako je to božanstvo koje treba obožavati." Završen citat.
Isto tako obožavaoci kabura kako prije tako i danas vjeruju da će se mrtvaci dotičnih kaburova za njih zauzimati i biti njihovi posrednici kod Allaha prilikom rješavanja njihovih potreba. Oni kažu:
وَيَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَضُرُّهُمْ وَلَا يَنْفَعُهُمْ وَيَقُولُونَ هَٰؤُلَاءِ شُفَعَاؤُنَا عِنْدَ اللَّهِ
«Oni pored Allaha obožavaju (ibadet čine) one koji im ne mogu nauditi niti im mogu kakvu korist pribaviti, i govore: "Ovo su naši zagovornici kod Allaha'.'» (Junus, 18)
Neki mušrici od arapa i kršćana za svoja božanstva smatraju da su Allahovo dijete. Mušrici od arapa su obožavali meleke i smatrali ih božijim kćerima a kršćani obožavaju Mesiha i smatraju ga božijim sinom.
Allah, Azze ve Dželle, je odgovorio na sva ova neispravna poimanja i vjerovanja na sljedeći način:
a. ) Obožavaocima kipova je odgovorio:
أَفَرَأَيْتُمُ اللَّاتَ وَالْعُزَّى وَمَنَاةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرَىٰ ٰ
«Šta kažete o Latu i Uzzau i Menatu, trećoj najmanje cijenjenoj?» (Nedžm, 19-20)
Imam Kurtubi kaže da ajet znači: "Šta kažete o ovim božanstvima, da li donose korist ili štetu pa da mogu biti partneri Uzvišenom Allahu? Da li su se mogli odbraniti kada su ih Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, i njegovi ashabi polomili i uništili?" -Uzvišeni kaže:
وَاتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ إِبْرَاهِيم إِذْ قَالَ لِأَبِيهِ وَقَوْمِهِ مَا تَعْبُدُونَ قَالُوا نَعْبُدُ أَصْنَامًا فَنَظَلُّ لَهَا عَاكِفِينَ قَالَ هَلْ يَسْمَعُونَكُمْ إِذْ تَدْعُونَ أَوْ يَنْفَعُونَكُمْ أَوْ يَضُرُّونَ قَالُوا بَلْ وَجَدْنَا آبَاءَنَا كَذَٰلِكَ يَفْعَلُونَ
«.. i kaži im vijest o Ibrahimu kada je oca svoga i narod svoj upitao: "Čemu vi to ibadet činite (robujete) ?" - a oni odgovorili: "Ibadet činimo našim kumirima i povazdan im se molimo", - on je rekao: "Da li vas oni čuju kad se molite, ili, da li vam mogu koristiti ili naškoditi?" - "Ne" - odgovoriše, "ali mi smo upamtili pretke naše kako tako postupaju."» (Šuara, 69-74)
Oni su priznali da ti kipovi ne čuju njihove dove, ne koriste i ne štete, oni su ih obožavali zbog slijepog slijeđenja svojih očeva. A taklid-slijepo slijeđenje je neispravan dokaz.
b. ) Obožavaocima zvijezda, sunca i mjeseca je odgovorio na sljedeći način:
وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ بِأَمْرِهِ
«.. a Sunce i Mjesec i zvijezde se pokoravaju Njegovoj volji.» (Earaf, 54)
I Njegovim riječima:
لَا تَسْجُدُوا لِلشَّمْسِ وَلَا لِلْقَمَرِ وَاسْجُدُوا لِلَّهِ الَّذِي خَلَقَهُنَّ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ
«Ne padajte licem na tle ni pred Suncem ni pred Mjesecom, već padajte licem na tle pred Allahom, koji ih je stvorio, ako želite da samo Njemu jedinom ibadet činite.» (Fussilet, 37)
c.)Onima koji obožavaju Mesiha i meleke smatrajući ih božijom djecom kaže:
مَا اتَّخَذَ اللَّهُ مِنْ وَلَدٍ وَمَا كَانَ مَعَهُ مِنْ إِلَٰهٍ ۚ إِذًا لَذَهَبَ كُلُّ إِلَٰهٍ بِمَا خَلَقَ وَلَعَلَا بَعْضُهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ ۚ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يَصِفُونَ
«Allah nije uzeo Sebi sina, i s Njim nema drugog boga! Inače, svaki bi bog, s onim što je stvorio - radio što bi htio, i jedan drugog bi pobjeđivao. - Hvaljen neka je Allah koji je daleko od onoga što oni iznose;» (Mu'minun, 91)
I riječima:
بَدِيعُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ أَنَّىٰ يَكُونُ لَهُ وَلَدٌ وَلَمْ تَكُنْ لَهُ صَاحِبَةٌ ۖ وَخَلَقَ كُلَّ شَيْءٍ ۖ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ
«On je stvoritelj nebesa i Zemlje! Otkud Njemu dijete kad nema žene, On sve stvara, i samo On sve zna.» (Enam, 101)
-I Njegove riječi:
لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَد وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا أَحَدٌ ْ
«Nije rodio i rođen nije, i niko Mu ravan nije!».(Ihlas, 3-4)
فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا ۚ فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا ۚ لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ۚ ذَٰلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ
«Ti upravi lice svoje vjeri, kao pravi vjernik, djelu Allahovu, prema kojoj je On ljude načinio, - ne treba da se mijenja Allahova vjera, ali većina ljudi to ne zna» (Rum, 30)
وَإِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِي آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَأَشْهَدَهُمْ عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ أَلَسْتُ بِرَبِّكُمْ ۖ قَالُوا بَلَىٰ ۛ شَهِدْنَا ۛ أَنْ تَقُولُوا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّا كُنَّا عَنْ هَٰذَا غَافِلِينَ
«I kad je Gospodar tvoj iz kičmi Ademovih sinova izveo potomstvo njihovo i zatražio od njih da posvjedoče protiv sebe: "Zar Ja nisam Gospodar vaš?"- oni su odgovarali: "Jesi, mi svjedočimo" - i to zato da na sudnjem danu ne reknete: "Mi o ovome ništa nismo znali",» (Earaf, 172)
Potvrđivanje Allahova rububijjeta i okretanje ka Njemu je prirodna urođena stvar kod čovjeka. A širk je nešto strano koje dolazi s vana i uprlja tu prirodu. Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, kaže: «Svako novorođenče se rađa na fitri (ljudskoj prirodi koja vjeruje u jednog boga) pa ga roditelji požidove, pokrste ili učine vatropoklonikom.»(Buharija i Muslim). Kada bi čovjek bio ostavljen na svojoj prirodi u kojoj je stvoren on bi se okrenuo ka tevhidu i da'vi poslanika zbog koje su slati poslanici i spuštane knjige i na koju ukazuju kosmički dokazi. Međutim neispravan odgoj i nevjerničko okruženje mjenja i usmjerava novorođenče. Tako da djeca slijede svoje roditelje u zabludi i krivom putu. Allah, Azze ve Dželle, u hadisi kudsiju kaže: «Ja sam ljude stvorio kao hanefije (na tevhidu) pa su ih šejtani zaveli.» Bilježi ga Ahmed i Muslim. To jest, pa ih je naveo da obožavaju kipove i da ih uzmu za gospodare mimo Allaha tako da su pali u zabludu i postali izgubljeni te su se razjedinili pa je svaka grupa sebi uzela Gospodara kojeg obožava mimo one druge. Pošto su ostavili istinskog Gospodara onda su pali u kušnju da uzmu razna lažna božanstva. O tome Uzvišeni kaže:
فَذَٰلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمُ الْحَقُّ ۖ فَمَاذَا بَعْدَ الْحَقِّ إِلَّا الضَّلَالُ ۖ فَأَنَّىٰ تُصْرَفُونَ
«To vam je Allah, Gospodar vaš istinski! Zar poslije istine ima išta osim zablude? Pa kuda se onda odmećete?» (Junus, 32)
Zabluda nema granica i kraja, i ona je neizbježna za svakog ko se okrene od istinskog gospodara. Allah, Azze ve Dželle, kaže:
إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ ۚ أَمَرَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ ۚ ذَٰلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ
«Sud pripada jedino Allahu, a On je naredio da ibadet činite samo Njemu .To je jedino prava vjera, ali većina ljudi ne zna.» (Jusuf, 40)
Širk u rububijjetu u smislu da neko tvrdi postojanje dva ista stvoritelja sa istim svojstvima je nemoguć. Neki od mušrika vjeruju da njihova božanstva posjeduju neke moći u upravljanju svemirom. Šejtan se njima poigrava u pogledu obožavanja tih božanstava. Poigrava se sa svakim narodom shodno njihovoj pameti. Tako neke skupine poziva da obožavaju kipove iz sjećanja na mrtve čije su kipove napravili kao što je slučaj sa Nuhovim narodom. Neki su pravili kipove u liku zvijezda za koje misle da djeluju na svijet. Zato su zbog njih pravili tornjeve i bogomolje. Razilazili su se u pogledu obožavanja nebeskih tijela. Tako su neki obožavali sunce, drugi mjesec a neki druge zvijezde. Za te potrebe bi pravili tornjeve u ime zvijezda. Svaka zvijezda je imala za sebe toranj kojim su je odlikovali. Neki od njih su obožavali vatru kao što su medžusije. Neki obožavaju kravu kao što je slučaj sa hindusima. Neki obožavaju meleke a neki drveće i kamenje. Neki obožavaju kaburove i turbeta. Sve je ovo iz razloga jer oni vjeruju da ovi posjeduju neka svojstva rububijjeta. Neki od njih misle da ovi kipovi predstavljaju neke stvari od gajba. Ibnul Kajjim kaže: "Pravljenje kipova u osnovi je bilo zbog predstavljanja odsutnog ili nevidljivog božanstva. Tako da bi to svoje božanstvo pravili i predstavljali u vidu njegova lika i oblika kako bi zauzeo mjesto njegovog zamjenika. Jer opšte je poznato da niko pametan ne bi tek tako isklesao kipa od kamena ili drveta svojim rukama a da zatim povjeruje kako je to božanstvo koje treba obožavati." Završen citat.
Isto tako obožavaoci kabura kako prije tako i danas vjeruju da će se mrtvaci dotičnih kaburova za njih zauzimati i biti njihovi posrednici kod Allaha prilikom rješavanja njihovih potreba. Oni kažu:
وَيَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَضُرُّهُمْ وَلَا يَنْفَعُهُمْ وَيَقُولُونَ هَٰؤُلَاءِ شُفَعَاؤُنَا عِنْدَ اللَّهِ
«Oni pored Allaha obožavaju (ibadet čine) one koji im ne mogu nauditi niti im mogu kakvu korist pribaviti, i govore: "Ovo su naši zagovornici kod Allaha'.'» (Junus, 18)
Neki mušrici od arapa i kršćana za svoja božanstva smatraju da su Allahovo dijete. Mušrici od arapa su obožavali meleke i smatrali ih božijim kćerima a kršćani obožavaju Mesiha i smatraju ga božijim sinom.
Odgovor na ova neispravna poimanja
Allah, Azze ve Dželle, je odgovorio na sva ova neispravna poimanja i vjerovanja na sljedeći način:
a. ) Obožavaocima kipova je odgovorio:
أَفَرَأَيْتُمُ اللَّاتَ وَالْعُزَّى وَمَنَاةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرَىٰ ٰ
«Šta kažete o Latu i Uzzau i Menatu, trećoj najmanje cijenjenoj?» (Nedžm, 19-20)
Imam Kurtubi kaže da ajet znači: "Šta kažete o ovim božanstvima, da li donose korist ili štetu pa da mogu biti partneri Uzvišenom Allahu? Da li su se mogli odbraniti kada su ih Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, i njegovi ashabi polomili i uništili?" -Uzvišeni kaže:
وَاتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ إِبْرَاهِيم إِذْ قَالَ لِأَبِيهِ وَقَوْمِهِ مَا تَعْبُدُونَ قَالُوا نَعْبُدُ أَصْنَامًا فَنَظَلُّ لَهَا عَاكِفِينَ قَالَ هَلْ يَسْمَعُونَكُمْ إِذْ تَدْعُونَ أَوْ يَنْفَعُونَكُمْ أَوْ يَضُرُّونَ قَالُوا بَلْ وَجَدْنَا آبَاءَنَا كَذَٰلِكَ يَفْعَلُونَ
«.. i kaži im vijest o Ibrahimu kada je oca svoga i narod svoj upitao: "Čemu vi to ibadet činite (robujete) ?" - a oni odgovorili: "Ibadet činimo našim kumirima i povazdan im se molimo", - on je rekao: "Da li vas oni čuju kad se molite, ili, da li vam mogu koristiti ili naškoditi?" - "Ne" - odgovoriše, "ali mi smo upamtili pretke naše kako tako postupaju."» (Šuara, 69-74)
Oni su priznali da ti kipovi ne čuju njihove dove, ne koriste i ne štete, oni su ih obožavali zbog slijepog slijeđenja svojih očeva. A taklid-slijepo slijeđenje je neispravan dokaz.
b. ) Obožavaocima zvijezda, sunca i mjeseca je odgovorio na sljedeći način:
وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ بِأَمْرِهِ
«.. a Sunce i Mjesec i zvijezde se pokoravaju Njegovoj volji.» (Earaf, 54)
I Njegovim riječima:
لَا تَسْجُدُوا لِلشَّمْسِ وَلَا لِلْقَمَرِ وَاسْجُدُوا لِلَّهِ الَّذِي خَلَقَهُنَّ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ
«Ne padajte licem na tle ni pred Suncem ni pred Mjesecom, već padajte licem na tle pred Allahom, koji ih je stvorio, ako želite da samo Njemu jedinom ibadet činite.» (Fussilet, 37)
c.)Onima koji obožavaju Mesiha i meleke smatrajući ih božijom djecom kaže:
مَا اتَّخَذَ اللَّهُ مِنْ وَلَدٍ وَمَا كَانَ مَعَهُ مِنْ إِلَٰهٍ ۚ إِذًا لَذَهَبَ كُلُّ إِلَٰهٍ بِمَا خَلَقَ وَلَعَلَا بَعْضُهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ ۚ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يَصِفُونَ
«Allah nije uzeo Sebi sina, i s Njim nema drugog boga! Inače, svaki bi bog, s onim što je stvorio - radio što bi htio, i jedan drugog bi pobjeđivao. - Hvaljen neka je Allah koji je daleko od onoga što oni iznose;» (Mu'minun, 91)
I riječima:
بَدِيعُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ أَنَّىٰ يَكُونُ لَهُ وَلَدٌ وَلَمْ تَكُنْ لَهُ صَاحِبَةٌ ۖ وَخَلَقَ كُلَّ شَيْءٍ ۖ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ
«On je stvoritelj nebesa i Zemlje! Otkud Njemu dijete kad nema žene, On sve stvara, i samo On sve zna.» (Enam, 101)
-I Njegove riječi:
لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَد وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا أَحَدٌ ْ
«Nije rodio i rođen nije, i niko Mu ravan nije!».(Ihlas, 3-4)